Worst! | | Onno KleynOnno Kleyn

http://www.onnokleyn.nl/worst/

... slager, die hem overigens niet echt kookt, maar ‘broeit’ bij een graad of tachtig, zodat hij sappig blijft. Ook bloedworst valt in deze categorie: hij is al gaar en je kunt hem zo, koud, eten. Maar vaak  wordt hij gebakken en warm opgediend. Leverworst, knakworst en mortadella zijn eveneens gekookte worst. Gedroogd of gerookt De echte bewaarworst wordt rauw gedroogd of gerookt. Die keuze daartussen werd vroeger bepaald door het klimaat en de omstandigheden; bij ons was het doorgaans te vochtig om worsten te laten drogen; dat ging alleen in zuidelijke landen of in de hoge bergen, waar een lagere luchtdruk heerst. Roken doodt ziektekiemen aan de buitenkant van de worst, waarna de rijping rustig op gang kon komen. Gemalen of fijngesneden vlees werd vermengd met zout, salpeter, soms kruiden en wijn, en vaak ook wat suiker. Die laatste helpt bij de noodzakelijke groei van melksuikerbacteriën, die de ontwikkeling van ongewenste organismen verhinderen en zorgen voor de kenmerkende, ietwat zure worstsmaak. Na verloop van tijd kan aan de buitenkant van een droge worst een wittig laagje van schimmels en gisten ontstaan: dat is uitstekend. Nogmaals: dit proces werkt eigenlijk uitsluitend met varkensvlees. Voorbeelden zijn onze Groningse en Friese worst, Gelderse rookworst, salami’s en de Franse saucissons secs. Mager of vet Worst bevat altijd vet. Goedkope worsten zelfs heel veel. Maar voor alle duidelijkheid: vet hoort in worst; vetarme worst is niet lekker. Vroeger werd vet  hoog gewaardeerd. Omdat dat tegenwoordig anders ligt, zijn er allerlei producten die ‘minder vet’ zijn. En met behulp van moderne techniek wordt ook rundvlees gebruikt in de worstmakerij; er zijn nog altijd veel mensen die (ten onrechte) denken dat varkensvlees slechter is dan rund, of dat het puistjes zou veroorzaken. Maar ook worsten met claims als ‘light’ of ‘mager’ bevatten vet. Wie wil afslanken, mijdt (vooral goedkope) worst. Kwaliteit Wat bepaalt de kwaliteit van worst? Waarom smaakt de ene worst beter dan de schijnbaar identieke andere? Allereerst is er de keus van grondstof. Bij goedkope, industriële worst wordt slechter vlees gebruikt. Industriële rookworst bijvoorbeeld bevat zeer veel vet, bijeen gehouden door gelatine. En het echte roken wordt vervangen door toevoeging van ‘rookaroma’ (echt gerookte rookworst is herkenbaar aan een donker plekje onderaan, waar zich bij het roken een druppel vormde). Bij droge worst is tijd een belangrijke factor voor smaakontwikkeling. Er bestaan ‘rijpingmiddelen’ waarmee vleeswaar versneld rijpt. Dat gaat echter ten koste van de smaak. Een langzame rijping met minder zout geeft een beter resultaat. Maar daarvoor is vakmanschap nodig, het precies weten in welke verhoudingen welk vlees en vet gebruikt moeten worden. De beste worst zit in ‘natuurdarmen’, schoongemaakte darmen van schapen, varkens of runderen. Die zijn licht luchtdoorlatend en herkenbaar aan hun enigszins kromme vorm. Voor veel goedkope worst worden imitatiedarmen gebruikt, g ...